Je zou denken dat paniekaanvallen iets zijn wat alleen anderen overkomt. Maar zelfs succesvolle, krachtige mensen hebben er soms last van. Celebrities zoals Adele, Emma Stone en Ryan Reynolds hebben openlijk gesproken over hun paniekaanvallen. Hun verhalen laten zien: succes, roem of een hoge functie beschermen je niet tegen stress.

Het succesparadox: waarom presteren je vatbaar maakt

Het klinkt misschien tegenstrijdig: hoe kan iemand die carrière maakt, veel bereikt en ogenschijnlijk alles onder controle heeft, toch paniekaanvallen krijgen? Succesvolle mensen hebben vaak een combinatie van eigenschappen en omstandigheden die hun stressniveau verhogen.

Hoge verwachtingen: Succesvolle mensen leggen vaak de lat extreem hoog voor zichzelf en anderen. Iedere fout voelt groter en iedere deadline strakker. Onderzoek laat zien dat constante prestatiedruk het stresssysteem activeert en paniekaanvallen kan uitlokken.
Perfectionisme en zelfkritiek: Het streven naar perfectie en het voortdurend evalueren van eigen prestaties verhoogt de kans op piekergedachten en angstgevoelens.
Altijd ‘aan’ staan: In een leidinggevende rol ben je continu alert: beslissingen nemen, problemen oplossen en deadlines halen. Dit houdt je zenuwstelsel continu in paraatheid, waardoor kleine triggers grote paniekreacties kunnen veroorzaken.

het gevaar van onverwerkte emoties

Veel succesvolle professionals voelen de druk om altijd sterk, zelfverzekerd en competent over te komen. Het gevolg? Spanning, frustratie of angst worden vaak weggestopt. Dit opkroppen van emoties kan zich lichamelijk uiten: hartkloppingen, duizeligheid of een beklemmend gevoel in de borst zijn vaak signalen dat het lichaam de spanning probeert te verwerken.

Chronisch onderdrukken van emoties vergroot de gevoeligheid voor paniekaanvallen en versterkt stressreacties in het dagelijks leven. Onderzoek bij artsen en leidinggevenden laat zien dat langdurige mentale en emotionele belasting de kans op angst- en paniekaanvallen significant verhoogt.

het belang van herstel en downtime

Successen vieren, ontspannen of gewoon even niets doen komt vaak te weinig voor. Chronisch gebrek aan herstel verzwakt het lichaam en de geest. Zelfs kleine momenten van herstel, zoals korte pauzes, lichaamsbeweging of mindfulness, kunnen het zenuwstelsel helpen kalmeren en paniekreacties voorkomen. Dit wordt bevestigd door onderzoeken naar stress en burn-out bij professionals.

hoe herken je een paniekaanval?

Paniekaanvallen komen plotseling en kunnen overweldigend zijn. Typische signalen zijn:

Hartkloppingen of snelle ademhaling
Duizeligheid of licht gevoel in het hoofd
Zweten of rillen
Gevoel van controleverlies of dat iets ergs gaat gebeuren
spanning en een knoop in de maag

Vroege herkenning helpt om in te grijpen en te voorkomen dat angst de overhand neemt. Studies laten zien dat bewustwording van lichamelijke en mentale signalen bij professionals stress en paniek significant kan verminderen.

pak de regie terug

Succesvolle mensen hoeven paniekaanvallen niet passief te ondergaan. Met praktische technieken en begeleiding kun je leren:

Signalen vroegtijdig te herkennen
Stress beter te reguleren
Meer zelfvertrouwen te krijgen in uitdagende situaties

Bij GORTcoaching ondersteunen wij bij het versterken van veerkracht, het reguleren van stress en het creëren van een gezonde werkcultuur.

Ontmoet onze professionals

Dit artikel is geschreven door Ramon Fuchs, psycholoog i.o. bij GORT Coaching.

Bronnenlijst

Bakker, A. B. (2021). Job Demands-Resources theory and self-regulation. Journal of Managerial Psychology, 36(5), 1308–1319. https://doi.org/10.1108/JMP-09-2019-0494
Crudden, G., Margiotta, F., & Doherty, A. M. (2023). Physician burnout and symptom of anxiety and depression: Burnout in Consultant Doctors in Ireland Study (BICDIS). PLOS ONE, 18(3), e0276027.
Erschens, R., Schröpel, C., Adam, S. H., et al. (2024). Personality functioning and mental distress in leaders of small and medium-sized enterprises. Frontiers in Psychology, 15, 1356831.