Als professioneel begeleider sta je vaak voor de uitdaging om je passie voor persoonlijke ontwikkeling, zowel voor jezelf als voor je cliënten, te combineren met de eisen van je werk. Het vinden van een balans tussen het ondersteunen van anderen, je eigen groei en het behouden van gezonde grenzen kan lastig zijn. Gelukkig biedt de Zelfdeterminatietheorie (Self-Determination Theory, SDT) waardevolle inzichten die je kunnen helpen om je werk in lijn met je persoonlijke waarden te doen, zonder jezelf te verliezen in overmatige inzet of de drang om anderen voortdurend tevreden te stellen.
Wat is Zelfdeterminatietheorie (SDT)?
Zelfdeterminatietheorie gaat over de motivatie achter keuzes die we maken en hoe we onszelf ontwikkelen. Deze theorie, ontwikkeld door Deci en Ryan, stelt dat er drie fundamentele psychologische behoeften zijn die essentieel zijn voor welzijn en groei:
- Autonomie – Het gevoel van controle over je eigen keuzes en handelen.
- Competentie – Het gevoel bekwaam en effectief te zijn in wat je doet.
- Verbondenheid – Het gevoel van verbonden zijn met anderen, relaties hebben die je ondersteunen.
In jouw situatie kan SDT helpen om te begrijpen hoe je je eigen behoeften in balans kunt brengen met je werk.
Stappen om de balans te vinden:
1. Bepaal je kernwaarden en focus op autonomie
Om trouw aan jezelf te blijven, is het belangrijk om je bewust te worden van wat je echt belangrijk vindt in je werk en hoe je je werk het liefst wilt uitvoeren. Wanneer je richting geeft aan je werk, gebaseerd op je eigen waarden (bijvoorbeeld het ontwikkelen van cliënten en jezelf), voel je je meer autonoom en gemotiveerd. Maak tijd voor reflectie over wat jouw werk en persoonlijke groei echt voor je betekenen en welke invloed dit heeft op je keuzes in je werk. Zo kun je bijvoorbeeld kleine aanpassingen maken die ruimte geven voor deze waarden zonder dat het ten koste gaat van je ander verplichtingen.
2. Stel duidelijke grenzen: Competentie in actie
Een essentieel onderdeel van de Zelfdeterminatietheorie is het gevoel van competentie: het idee dat je goed bent in wat je doet. Dit versterkt je motivatie en welzijn. Echter, om competent te blijven in je werk, is het noodzakelijk om ook je grenzen te bewaken. Te veel hooi op je vork nemen kan ervoor zorgen dat je je niet effectief voelt in je werk, wat je motivatie kan ondermijnen. Door helder te communiceren over wat je wel en niet kunt doen, kun je niet alleen je eigen welzijn beschermen, maar blijf je ook een effectievere collega.
3. Werk aan verbondenheid, maar blijf trouw aan jezelf
Je noemde dat je soms moeite hebt om los te laten van de wens om anderen tevreden te stellen. SDT benadrukt het belang van verbondenheid, maar dit hoeft niet ten koste van jezelf te gaan. Het creëren van gezonde relaties met collega’s is belangrijk, maar tegelijkertijd is het van belang om je eigen waarden en grenzen te respecteren. Door open te zijn over je eigen groeiproces en wat je nodig hebt om effectief te zijn, kun je een gezonde balans vinden tussen werk en persoonlijke ontwikkeling. Dit vergroot ook je gevoel van verbondenheid met je collega’s, omdat ze zien dat je authentiek bent.
4. Neem kleine stappen om je persoonlijke groei te integreren
Hoewel het soms moeilijk kan zijn om tijd te vinden voor je eigen ontwikkeling, kan het helpen om kleine stapjes te zetten. In plaats van je te verliezen in grote doelen, kan het nuttig zijn om dagelijks even tijd te nemen voor je persoonlijke groei. Dit hoeft niet altijd in de werkuren te gebeuren; het kan ook buiten werktijd, bijvoorbeeld in de vorm van meditaties of reflecties, die je energie en focus kunnen verbeteren. Zo blijf je de balans behouden en voel je je meer competent en autonoom.
Conclusie
Het vinden van een balans tussen werk en persoonlijke groei is geen gemakkelijke taak, maar door de principes van de Zelfdeterminatietheorie toe te passen, kun je de regie over je werk en welzijn in handen nemen. Wanneer je jouw autonomie bewaakt, je competentie blijft ontwikkelen en gezond verbonden blijft met anderen, zul je merken dat je met meer energie en focus kunt werken zonder je grenzen te overschrijden. Dit maakt niet alleen dat je een prettige collega kunt zijn, maar ook dat je trouw blijft aan jezelf en je eigen groeiproces.
