Werkstress is één van de meest voorkomende oorzaken van ziekteverzuim. Jaarlijks melden tussen de 150.000 en 300.000 mensen zich ziek vanwege overmatige werkstress. Bovendien heeft één op de drie werknemers last van een (te) hoge werkdruk. Een serieus probleem waar zowel de werknemer als de werkgever attent op zou moeten zijn, omdat het tot ernstige psychische en fysieke klachten kan leiden. Werkdruk is niet hetzelfde als het druk hebben op het werk; soms presteren mensen zelfs beter als ze onder enige druk staan. Zodra er echter een disbalans ontstaat tussen werkbelasting en belastbaarheid spreekt men van een ongezonde werkdruk, oftewel ‘werkstress’.

Signalen 
Stress is een nuttige reactie van het lichaam om accuraat te kunnen reageren op bedreigende situaties. Ook als er geen dreiging in de lucht hangt, is een bepaald mate van stress in zekere zin gezond om optimaal te kunnen presteren. Als er echter sprake is van piekergedrag, ‘in het hoofd zitten’, gespannenheid, nerveus zijn en met tegenzin naar het werk gaan is er duidelijk iets aan de hand waar op korte termijn iets aan gedaan kan én moet worden. Op verschillende niveaus zijn er signalen van werkstress te herkennen, denk aan klamme handjes (lichamelijk), verstrooid zijn (hoofd), wisselende emoties (gevoelens) en een ongezonde manier van leven (gedrag).

Oorzaken
Veel voorkomende oorzaken van stress zijn: te weinig tijd voor een taak; hoge kwaliteitseisen waar niet aan voldaan kan worden; te zware verantwoordelijkheden; taken uit moeten voeren waarvoor geen opleiding genoten is en werk dat niet aansluit op het opleidingsniveau en/of de ervaring. Ook omstandigheden op het werk kunnen zorgen voor meer stress dan gewenst: technische mankementen, een conflict met de leidinggevende; baanonzekerheid, veeleisende klanten en te weinig pauzes/vakanties. Maar ook persoonlijke omstandigheden zoals erg perfectionistisch zijn, moeilijk nee kunnen zeggen en een veeleisende thuissituatie hebben zijn oorzaken die een negatieve bijdrage leveren aan de werkdruk en zodoende werkstress (kunnen) veroorzaken.

Buffer
Bij werkstress wordt er over het algemeen niet direct gedacht aan buffers, maar de meest voorkomende oorzaak van werkstress blijkt juist het wegvallen van deze buffers te zijn. Buffers op het werk geven energie zodat er beter omgegaan kan worden met moeilijke en stressveroorzakende situaties. Zo kan bijvoorbeeld voldoende steun van leidinggevende(n) en collega’s voor een sociaal vangnet zorgen. Voldoende verantwoordelijkheden en autonomie werken stressverlagend, evenals zoals leer- en ontwikkelingsmogelijkheden.

Wat er aan te doen?
Het allerbelangrijkste middel tegen werkstress is communicatie. Zodra er signalen worden waargenomen die een disbalans in de werkdruk aangeven is het voor zowel de werkgever als de werknemer van belang om dit direct bespreekbaar te maken. Alleen op die manier kan voorkomen worden dat de werkdruk omslaat in stress met alle gevolgen van dien. Ook werknemers zelf kunnen veel doen aan het voorkomen van werkstress: zo kunnen zij heel bewust leren ontspannen, elke dag een half uur bewegen en gezond leven in acht nemen. Nagaan welke buffers er zijn, welke belangrijk zijn en hier ook gebruik van durven te maken zijn ook belangrijk voor het werkgeluk. Korte termijn doelen stellen, positief gedrag laten zien zoals af en toe een complimentje maken, zorgen ervoor dat taken behapbaar zijn en dat er plezier in het werk wordt beleefd. Stress heeft de vervelende neiging om passief te maken, maar juist een actieve en oplossingsgerichte houding helpt in stressvolle situaties. Daarbij is het heel leerzaam om naar collega’s te kijken die gemakkelijk(er) met stress om kunnen gaan en op zoek te gaan naar taken die plezier en energie geven.

Check je werkstress en doe de test!

• Stoor je je op je werk aan alledaagse dingen? niet / vaak / soms
• Maakt je werk je gespannen? niet / vaak / soms
• Pieker je ‘s nachts veel over je werk? niet / vaak / soms
• Kom je uitgeput van je werk thuis? niet / vaak / soms
• Maakt je werk je somber? niet / vaak / soms
• Krijg je door je werk last van angst- en/of paniekaanvallen? niet / vaak / soms

Het meest ‘niet’ geantwoord?
Wat fijn! Er zijn weinig tot geen signalen van werkstress aanwezig en waarschijnlijk is er voldoende buffer om op terug te vallen. Houden zo!

Het meest ‘soms’ geantwoord?
Er zijn een aantal signalen van werkstress waarneembaar. Ga na welke dit zijn en of hier wat aan te doen is. Erover praten met collega’s en de leidinggevende is een eerste stap in de juiste richting. Zorg er in ieder geval voor dat de signalen niet verergeren.

Het meest ‘vaak’ geantwoord?
Er is hier sprake van veel werkstress. Deze functie stelt onevenredig hoge eisen en het is moeilijk om het werk thuis los te laten. Zorg ervoor dat dit bespreekbaar gemaakt wordt. Wat zijn de oorzaken en is er voldoende buffer. Doe hier zo snel mogelijk iets aan!