In zowel onze persoonlijke als professionele levens is het vermogen om onszelf op een duidelijke, directe en respectvolle manier uit te drukken van onschatbare waarde. Assertiviteit is meer dan slechts ‘opkomen voor jezelf’; het is een integraal onderdeel van effectieve communicatie en emotioneel welzijn. Deze blog duikt in de kern van wat assertiviteit inhoudt en presenteert een reeks oefeningen die je kunnen helpen dit cruciale vermogen te versterken.
Wat is assertiviteit?
Assertiviteit betekent opkomen voor je eigen rechten, gedachten en gevoelens op een manier die zowel respectvol is voor jezelf als voor anderen. Het gaat om het vinden van dat evenwicht tussen passiviteit (je eigen rechten negeren) en agressiviteit (de rechten van anderen schenden). Door assertief te zijn, kunnen we eerlijke en open relaties opbouwen, gebaseerd op wederzijds respect.
Oefening: ‘Ik-boodschappen’
Een van de fundamenten van assertieve communicatie is het gebruik van ‘Ik-boodschappen’. In plaats van te zeggen: “Jij maakt me altijd boos”, zegt een assertief persoon bijvoorbeeld: “Ik voel me boos als je dat doet.” Door dit te doen, nemen we verantwoordelijkheid voor onze eigen emoties en beschuldigen we de ander niet direct. Probeer eens een week lang deze manier van communiceren. Merk op hoe het de dynamiek van gesprekken verandert en conflicten mogelijk verzacht.
Oefening: ‘De gebroken grammofoon’
Deze oefening draait om consistentie. Wanneer iemand over je grenzen heen gaat of je verzoek negeert, herhaal dan kalm en duidelijk je boodschap, net zoals een gebroken grammofoonplaat dat zou doen. Bijvoorbeeld, als iemand je voortdurend onderbreekt, kun je blijven herhalen: “Ik zou graag mijn punt willen afmaken.” Door consistent te blijven, laat je zien dat je vastbesloten bent en serieus genomen wilt worden.
Oefening: ‘Nee zeggen’
Voor velen van ons is ‘nee’ zeggen een uitdaging. We willen niet onbeleefd of onbehulpzaam overkomen. Maar het stellen van grenzen is essentieel voor onze mentale gezondheid. Oefen met ‘nee’ zeggen in situaties waar je je overweldigd of ongemakkelijk voelt. Begin klein: als iemand je vraagt om een extra taak op je te nemen en je hebt al te veel op je bord, zeg dan beleefd maar assertief ‘nee’.
Rollenspel: Oefenen in realistische scenario’s
Rollenspellen zijn een veilige manier om nieuwe vaardigheden uit te proberen. Werk samen met een vriend of collega en speel situaties na waarin je je niet assertief voelde. Wissel van rol en geef elkaar feedback. Door dit te doen, krijg je een nieuw perspectief op de situatie en kun je oefenen met nieuwe reacties die je anders misschien niet zou overwegen.
Oefening: Zelfreflectie en journaling
Het bijhouden van een dagboek is een krachtige tool voor zelfreflectie. Besteed een paar minuten per dag aan het noteren van momenten waarop je je assertief voelde en momenten waarop dat niet het geval was. Analyseer wat er goed ging en waar er ruimte is voor verbetering. Door dit te doen, krijg je inzicht in patronen in je gedrag en kun je doelgerichter werken aan het verbeteren van je assertiviteit.
Oefening: Lichaamstaal en houding
Onze woorden vormen slechts een deel van onze communicatie; onze lichaamstaal spreekt vaak nog luider. Staand met opgeheven hoofd, direct oogcontact maken en een stevige handdruk geven, zijn allemaal tekenen van assertiviteit. Besteed aandacht aan je lichaamstaal in gesprekken. Voel je je gesloten en defensief, of open en zelfverzekerd?
Het belang van regelmatige oefening
Zoals bij elke vaardigheid, geldt ook hier: oefening baart kunst. Door deze technieken regelmatig te oefenen, zullen ze uiteindelijk een tweede natuur worden. Blijf jezelf uitdagen en zoek naar mogelijkheden om je assertiviteit in het dagelijks leven te verbeteren.
