Waar heb je recht op en wanneer kun je onderhandelen?

Drs. Tosca Gort is arbeids- en organisatiepsycholoog en eigenaar van Gort Coaching, een bedrijf gespecialiseerd in coaching met diverse coaches in heel Nederland. Ze adviseert onder andere alumni van de Universiteit Utrecht. Ze vertelt: “Voor sommige starters is een hoog salaris een obsessie, maar doorgroeimogelijkheden zijn veel belangrijker dan een hoog start-salaris.”

De eerste keer dat je salaris ter sprake komt bij een werkgever is tijdens het onderhandelingsgesprek. Hiervoor heb je waarschijnlijk al één of meerdere sollicitatiegesprekken gevoerd. Bij salarisonderhandelingen wordt altijd gesproken over het bruto salaris. Via Belastingdienst.nl kun je kijken in welke schaal je met een bepaald bruto inkomen valt en wat je netto salaris dan ongeveer is. Als jij en je werkgever het eens zijn, is het aan te raden om ook vast te leggen op welke momenten er weer over je salaris onderhandeld kan worden.

Hoewel ook mondelinge afspraken bindend zijn, raad Gort starters altijd aan om deze afspraken op papier te zetten. “Zorg dat alle afspraken over bijvoorbeeld opleidingen en momenten waarop het salaris besproken wordt op papier staan. Dit kun je op een luchtige manier brengen door bijvoorbeeld een e-mail te sturen waarin de mondelinge afspraken opgeschreven staan.”
Als een contract eenmaal getekend is, ligt het salaris vast. Als afgesproken is om na een half jaar te evalueren en dit staat op schrift, dan weet je wanneer je weer over je salaris kunt praten. Bij veel bedrijven is het gebruikelijk om tijdens het jaarlijkse functioneringsgesprek over salaris te praten, maar volgens
Gort hoeft het de rest van het jaar geen verboden onderwerp te zijn. Ze zegt: “Over salaris kun je vaker praten dan alleen tijdens het functioneringsgesprek. Je kunt het er best met collega’s over hebben. Zorg dat je weet wat collega’s verdienen en hoe het werkt met bonussen.”

Salarisverhoging

In economisch slechte tijden, is er vaak geen ruimte om over een verhoging van het salaris te onderhandelen. Gort: “Als je toch een verhoging wilt, vraag dan om 3%. Dit is toch iets en voor werkgevers zo weinig dat ze vaak ‘ja’ zullen zeggen. Het verschilt per branche wat voor verhoging je kunt vragen. Soms krijg je een bonus als je het goed gedaan hebt of staat er op papier wat je moet laten zien om er bijvoorbeeld 5% bij te krijgen. Wat je kunt vragen varieert van 5 tot 20 a 25%, maar dat is wel echt de bovengrens. Zet in ieder geval hoog in. Maar eigenlijk moet je dit soort onderhandelingen voorkomen door vooraf vast te leggen wanneer je wat voor verhoging krijgt.”

Vrouwen en onderhandelen

Gort merkt dat vooral vrouwen onderhandelen moeilijk vinden en dat is ook wat je in de media altijd leest. “Vrouwen adviseer ik altijd om over hun eigen grenzen heen te gaan. Vrouwen schieten vaak nog te kort in salarisonderhandelingen. Ik zeg altijd tegen vrouwen: wees niet bang, pas als je er een rotgevoel bij hebt, zit je aan de grens van wat je kunt eisen. Je kunt salaris onderwerp van gesprek maken door bijvoorbeeld te vragen: wat is gebruikelijk binnen dit bedrijf, wordt er ieder half jaar over het salaris gesproken?” Voor zowel mannen als vrouwen geldt dat praten over salaris erbij hoort. Gort: “Maak dus iets luchtigs van je salarisbespreking en bovendien: niet geschoten is altijd mis. Als je het over een verhoging wilt hebben, gebruik dan het woord ‘wij’. Bijvoorbeeld: wij werken toch heel goed samen…” Volgens Gort maak je de grootste sprongen in salaris niet binnen een bedrijf. “De beste onderhandelingspositie heb je als je een vast contract hebt en bij een ander bedrijf aan de slag kunt.”

Tips

Ken jouw eigen marktconforme salaris
Maak een inschatting van jouw marktwaarde
Maak een inschatting van het (salaris)niveau van de betreffende functie
Als de onderhandelaar je om de oren slaat met termen als: ‘regels’ en ‘procedures’,
vraag dan of je deze mag inzien
Het is beter de salarisbespreking los te koppelen van het functionerings- of
beoordelingsgesprek zodat je prestaties niet in een ongunstig daglicht gezet worden
Geld telt, maar de baan is belangrijker
Tel ook mee wat je krijgt naast het basis salaris (auto, onkosten, opties, etc)

Aandachtspunten voor vrouwen bij salarisonderhandelingen

Punten waar je als vrouw bij het afsluiten van een arbeidscontract op moet letten:
De lease-auto, 17% van de mannelijke werknemers heeft die, tegenover slechts 7%
van de vrouwelijke werknemers.