Als je weleens een extreem gevoel hebt gehad dat je alle prikkels om je heen niet kunt verwerken en overweldigd raakt door je eigen emoties, dan is de kans groot dat je bekend bent met hypersensitiviteit. Hoewel deze term de afgelopen jaren steeds bekender is geworden, is het nog steeds vaak onderbelicht en onbegrepen. In deze blog gaan we dieper in op de vraag “Wat is hypersensitiviteit precies?” en we bespreken de kenmerken van een hypersensitief persoon. Of je nu zelf hypersensitief bent, iemand kent die hypersensitief is of simpelweg geïnteresseerd bent in dit onderwerp, het begrijpen van hypersensitiviteit kan een wereld van verschil maken.
Hypersensitiviteit is geen nieuw fenomeen
Hypersensitiviteit is een term die relatief recentelijk bekendheid heeft gekregen, maar het is zeker geen nieuw fenomeen. De term zelf werd voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse psycholoog Elaine N. Aron in de jaren negentig, maar de eigenschap waar de term naar verwijst, bestaat al veel langer. In de jaren twintig van de vorige eeuw gebruikte de Duitse psychiater en psychoanalyticus Karen Horney de term ‘neurotische gevoeligheid’ om een eigenschap te beschrijven waarbij mensen overmatig gevoelig zijn voor de reacties van anderen en de omgeving. Later werd deze eigenschap ook wel ‘overgevoeligheid’ genoemd.
Introductie van de term “hoogsensitief”
In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd de term ‘hoogsensitief’ geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe en psychotherapeute dr. Elaine Aron. Zij ontdekte dat ongeveer twintig procent van de bevolking gevoeliger is voor prikkels uit de omgeving dan anderen en noemde deze eigenschap hoogsensitiviteit. Later ontstond er een verschil in terminologie tussen hoogsensitiviteit en hypersensitiviteit, waarbij de laatste term verwijst naar een nog intensere vorm van gevoeligheid voor prikkels.
Definitie van hypersensitiviteit
Simpel gezegd is hypersensitiviteit een extreme gevoeligheid voor prikkels uit de omgeving. Dit kan zich op verschillende manieren uiten, bijvoorbeeld door overprikkeling, snel huilen of een intense beleving van emoties. Maar hoe verschilt hypersensitiviteit dan van hoogsensitiviteit? Hoogsensitiviteit is een eigenschap waarbij iemand gevoeliger is voor prikkels uit de omgeving dan gemiddeld. Dit kan zowel positief als negatief worden ervaren, afhankelijk van de persoon en de situatie. Bij hypersensitiviteit is de gevoeligheid echter zo sterk dat het leidt tot overprikkeling en andere klachten.
Hypersensitiviteit is geen stoornis
Het is belangrijk om te benadrukken dat hypersensitiviteit geen stoornis is, maar een eigenschap. Het kan echter wel problemen opleveren in het dagelijks leven, bijvoorbeeld op school of op het werk. Het is daarom belangrijk om te leren omgaan met hypersensitiviteit en hierbij eventueel hulp te zoeken.
Kenmerken van hypersensitieve mensen
Hypersensitieve mensen hebben vaak een aantal kenmerken gemeen. Zo zijn ze emotioneel gevoelig en kunnen ze snel overweldigd raken door prikkels uit de omgeving. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in overprikkeling, vermoeidheid of het vermijden van bepaalde situaties.
Een ander kenmerk van hypersensitieve mensen is dat ze informatie diepgaander verwerken dan anderen. Ze hebben vaak oog voor detail en zijn goed in staat om verbanden te leggen tussen verschillende informatiebronnen. Dit kan een waardevolle eigenschap zijn, maar kan ook leiden tot piekeren of overanalyseren.
Een belangrijk aspect van hypersensitiviteit is de intensiteit van gevoelens. Hypersensitieve mensen beleven emoties vaak intenser dan anderen. Dit kan zowel positief als negatief zijn. Zo kunnen ze bijvoorbeeld intens genieten van kunst, muziek of natuur, maar kunnen ze ook diep geraakt worden door negatieve gebeurtenissen of emoties van anderen.
Helaas kan hypersensitiviteit ook leiden tot psychologische problemen, zoals angststoornissen, depressie of een burn-out. Het is daarom belangrijk om te leren omgaan met hypersensitiviteit en hierbij eventueel hulp te zoeken. Dit kan bijvoorbeeld door middel van therapie, mindfulness of het aanpassen van de levensstijl. Een HSP coach kan helpen met acceptatie van de hooggevoeligheid en sensitiviteit is hier een groot onderwerp. Op deze manier leer je de voordelen en kwaliteiten over HSP en de omgang.